Στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων βρίσκεται το Φρούριο ΦΙΡΚΑ το οποίο κατασκεύασαν οι Ενετοί (1204-1669, τα Χανιά είχαν πέσει από το 1645) για να εγκαταστήσουν την τοπική φρουρά.
Μετέπειτα οι Οθωμανοί (1669-1898) το χρησιμοποίησαν για τον ίδιο σκοπό και εγκατέστησαν τη Διοίκηση της Μεραρχίας. Από τότε παρέμεινε η ονομασία "ΦΙΡΚΑ" που στα Οθωμανικά Τουρκικά σημαίνει στρατώνας. Εδώ την 1η Δεκεμβρίου 1913 υψώθηκε η Ελληνική σημαία επισφραγίζοντας την ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ με τη μητέρα Ελλάδα.
Στην είσοδο του Φρουρίου αυτού βρίσκεται το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης που ιδρύθηκε για να στεγάσει και να διαφυλάξει τις Ναυτικές μας παραδόσεις και ειδικότερα της Κρήτης που υπήρξαν πηγή Εθνικής Επιβίωσης, προόδου και μεγαλείου της Χώρας.
Προικοδοτήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό και λειτουργεί με την αμέριστη συμπαράσταση της Αντιπεριφέρειας Χανίων, του Δήμου Χανίων και του Ναυστάθμου Κρήτης.
Ίδρυση
Το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης, εγκαινιάσθηκε την 27 Μαΐου 1973,που συνέπεσε με τη 32η επέτειο της Μάχης της Κρήτης, από τον Αντιναύαρχο Αρ. Γιαννόπουλο Π.Ν. που την εποχή εκείνη Υπηρετούσε ως Διοικητής Διοικητικής Μέριμνας Ναυτικού (Δ.Δ.Μ.Ν) στα Χανιά Κρήτης του οποίου υπήρξε και Ιδρυτής του.
Για το λόγο αυτό τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο της πόλεως Χανίων, σύμφωνα με την υπ' αρ. 121/1973 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Χανίων, και με Τιμητικό Δίπλωμα - επιστολή του σωματείου οι "Φίλοι των Χανίων".
Συνεχιστές του έργου του υπήρξαν όλοι αυτοί που εργάσθηκαν με ζήλο και αγάπη. Η αρίστη κατάσταση του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας όλων αυτών, που εργάσθηκαν διαχρονικά μέχρι σήμερα ώστε το Μουσείο να θεωρείται εφάμιλλο των καλύτερων Ναυτικών Μουσείων της Ευρώπης.
Το ιστορικό της Ιδρύσεως του δεν θα είχε ιδιαίτερη αξία, εάν δεν τοποθετηθεί στο κλίμα της εποχής εκείνης και στην υποδοχή που έτυχε η ίδρυση του από την κοινωνία των Χανίων.
Παράλληλα από το έτος 2011 το Μουσείο σε αναγνώριση του έργου, που επιτελείται έγινε επίσημα μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) και παράλληλα έγινε πρόταση για συμμετοχή σε επιτροπή του.
"Όλα τα ωραία πράγματα αρχίζουν από μια ιδέα, όταν δε αυτός που συλλαμβάνει τον όμορφο στοχασμό στηρίζεται πάνω σε ορθολογιστικά υπόβαθρα και αγαπήσει με πάθος αυτό που διασώθηκε, τότε όλα έρχονται μόνα τους, η ιδέα υλοποιείται και η σκέψις γίνεται έργο θαυμαστό, που όλοι το καμαρώνουν και όλοι το χαίρονται με καθολική αγάπη. Κατ' αρχήν υπήρξε ένας θαυμάσιος ναύαρχος με εξαίρετη αντίληψη και ανώτερο πολιτιστικό επίπεδο που διέγνωσε την ανάγκη ενός Ναυτικού Μουσείου, μιας διαρκούς, δηλαδή, εκθέσεως που θα θυμίζει θάλασσα, ελληνική λεβεντιά, ιστορική αναδρομή στις ωραίες σελίδες του νησιωτικού μας μεγαλείου.
Κάτι που να θυμίζει τις μεγάλες στιγμές του ιστορικού μας Έθνους και παράλληλα να προβληματίζει τους νέους, αφυπνίζοντας και ανεβάζοντας το ναυτικό τους συναίσθημα, απόγονοι όντες μιας νησιωτικής χώρας με χιλιόχρονο παρελθόν.
Αυτά στάθηκαν τα πρώτα ψυχολογικά, θα λέγαμε, κίνητρα του εξαίρετου κ. Γιαννόπουλου, ο οποίος τιμά και την ναυτικήν όσο και την ανθρώπινη ιδιότητα ενός ακραιφνούς Έλληνος. Φίλος επιστήθιος της Κρήτης ο Ναύαρχος Γιαννόπουλος, βάλθηκε με χαλύβδινη θέληση και περίσσειο πάθος να δημιουργήσει αυτήν την ωραία πολιτισμένη γωνιά στα Χανιά, η οποία, σημειωτέον, εκτός από τους προαναφερθέντος λόγους, θα αξιοποιήσει την παλιά πόλη υπέρμετρα, χαρίζοντας της ένα κτίσμα ασύγκριτης πολιτιστικής αξίας. Το έργο άρχισε με πολλές δυσκολίες, όπως πάντα, όμως η αρχή έγινε και το τέλος είναι μαθηματικώς βεβαιωμένο , αφού υπάρχει ο ζήλος και η διαρκής προσπάθεια. Το κτίσμα που ήδη μορφοποιείται και στο οποίον θα στεγασθεί το Μονσείον είναι ο περίφημος "Φιρκάς". Δικαιωματικώς ανήκε εις την Νομαρχίαν Χανίων, η οποία ευγενώς προσφερθείσα το χάρισε στο Ναυτικό δια να το αξιοποιήσει.
Όλα άρχισαν από το μηδέν, ένα κτίριο σχεδόν ερείπιο, μια παλιά βενετσιάνικη και τούρκικη δόξα θα αλλάξει μορφή και σύντομα θα μεταβληθεί σε ένα λαμπρό ανάκτορο που θα στεγάσει την ελληνική ναυτική μας ιστορία.
Είναι κάτι παρόμοιο με το Μουσείο Βενετίας και το Ναυτικόν Μουσείον Πειραιώς, θα χωρισθεί χρονολογικώς σε αίθουσες αρχίζοντας από την κλασική αρχαιότητα, την Βυζαντική περίοδο, την προεπαναστατική, τους Βαλκανικούς Πολέμους και την σύγχρονη ναυτική πραγματικότητα. Όλα ορθολογιστικώς τέλεια, όλα με θαυμαστή τάξη και πάνω από όλα η γνησιότητα της αληθινής πατριδολατρείας. Το Κράτος έδωσε σαν πρώτη δόση 500.000 δραχ., το δε Ναυτικό θα πραγματώσει δωρεάν όλες τις εσωτερικές εργασίες. Είναι όμως βέβαιο ότι μια τόσο σοβαρή προσπάθεια αναστηλώσεως και δομικών έργων θα απαιτήσει πολλά ακόμα χρήματα, που πρέπει να βρεθούν.
Θα πρέπει για την ιστορία να αναφερθούν σαν θερμοί και πιστοί συμπαραστάτες του όλου έργου, εκτός από τον κυρίως εμπνευστή Ναύαρχο, ο Περιφερειακός Διοικητής, ο τέως Νομάρχης κ. Παπαματθαίου, η Αρχαιολογική Υπηρεσία δια του κ. Τζεδάκη, η αρχιτέκτων κ. Κλάδου και ο κ. Δήμαρχος, ο οποίος θερμά συμπαρίσταται και βοηθά ποικιλοτρόπως την ωραία προσπάθεια, τέλος ο ναύτης αρχιτέκτων Α. Βέττας.
Όπως μου είπε ο ευγενικός και φιλοκρητικός κ. Ναύαρχος, το Μουσείον θα αρχίσει να λειτουργεί τις αρχές Μαΐου με δύο κατ' αρχήν αίθουσες, έπειτα ίσως αρχές φθινοπώρου θα ολοκληρωθεί το όλον έργον που θα είναι πράγματι ένα διαμάντι για τα Χανιά μας.
Συνοπτικά το Ναυτικό Μουσείο είναι μια μεγίστη απόδειξη του ενδιαφέροντος και αγάπης του ελληνικού ενδόξου Ναυτικού μας, που συνεχίζοντας τις θαυμάσιες παραδόσεις του στον πόλεμο και την ειρήνη, κληροδοτεί στην επαρχιακή πόλη της Ελλάδος ένα πολιτιστικό κτίσμα εφάμιλλο των καλλιτέρων ευρωπαϊκών του είδους."
